Patriotyczne obchody 74. rocznicy pomordowania mieszkańców Marchwacza
W sobotę 26 stycznia 2019 r. w Marchwaczu miała miejsce uroczystość upamiętniająca 74. Rocznicę Pomordowania Mieszkańców tej miejscowości pod koniec II wojny światowej.
Do wyzwolonej wcześniej przez armię radziecką miejscowości niespodziewanie weszły niedobitki wojsk niemieckich. Nie są do końca znane okoliczności, dla jakich Niemcy postanowili dokonać kolejnego mordu, ale pod błahym pretekstem pomocy przy wyciąganiu samochodów z zasp śnieżnych zmusili ponad 60 mężczyzn powyżej 16. roku życia do zgromadzenia się w centrum wioski. Następnie po kilku zaczęli ich rozstrzeliwać pod stogiem słomy. Spośród uwięzionych udało się uratować tylko dwóm. Zamordowanych zostało wówczas 62 mieszkańców Marchwacza oraz 6 Polaków i 12 żołnierzy radzieckich o nieznanych nazwiskach. Miejsce mordu uznano z czasem za miejsce pamięci narodowej. Doczesne szczątki niektórych z pomordowanych rodziny ekshumowały i pochowały na innych cmentarzach. Ostatecznie miejsce to jest miejscem pochówku dla 75 osób: 57 mieszkańców Marchwacza i wszystkich pozostałych nieznanych z imienia i nazwiska mężczyzn. Dzień 22 stycznia 1945 r. stał się najtragiczniejszym w całej historii Marchwacza.
Dla uczczenia tych wydarzeń o godz. 8.30 spod kaliskiego Teatru na XX już patriotyczny bieg, który od samego początku od roku 2000 odbywa się z inicjatywy Piotra Maciejewskiego, byłego mieszkańca Marchwacza, wyruszyli biegacze i przyjaciele Kaliskiego Towarzystwa Sportowego ”Supermaraton”. Pobiegły 23 osoby: Anna Graczyk, Łukasz Maciejewski, Zdzisław Druciarek, Sebastain Antkowiak, Mieczysław Mikołajewski, Agnieszka Pawełczyk, Konrad Pawlak, Rafał Suchanecki, Witold Sitek, Tadeusz Tomeczek, Michał Marszałkowski, Wojciech Żarnecki, Maciej Chrystek, Ireneusz Marciniak, Aleksandra Lis, Damian Bugajny, Marek Frontczak, Andrzej Wolniak, Zdzisław Kubczyk, Dominika Adamus, Rafał Pokora, Marek Kobyłka i oczywiście sam inicjator Piotr Maciejewski. Biegaczom, z inicjatywy Bogusława Monczyńskiego, już po raz 5 towarzyszyli w rajdzie pamięci rowerzyści z Kaliskiego Towarzystwa Turystyki Kolarskiej ”Cyklista”. W zimowe sobotnie przedpołudnie oprócz samego organizatora do Marchwacza jechali: Olga Kazimirowa, Paweł Szmaja i Marcin Dudek. Samodzielnie do Marchwacza dojechał również Jacek Orczykowski.
Przed godz. 11 uczestnicy Obchodów zgromadzili się na początku miejscowości i przemaszerowali w kierunku Mogiły – miejsca kaźni, gdzie rozpoczęły się patriotyczne uroczystości. Obok oficjalnych delegacji władz państwowych i samorządowych różnego szczebla, delegacji OSP z Iwanowic, Krowicy Zawodniej i Szczytnik oraz Zespołu Szkół im. Jan Pawła II w Marchwaczu z pocztami sztandarowymi, biegaczy i rowerzystów - przy Mogile zebrały się rodziny pomordowanych i mieszkańcy Marchwacza. Szczególnie miło było gościć organizatorom żywych świadków tamtych wydarzeń: Panią Alicję Czarnecką i Pana Mariana Maciaszczyka. Uroczystości rozpoczęło wspomnienie tragicznych wydarzeń w Marchwaczu, apel poległych i odegranie Roty. Następnie prowadzący przywitał przybyłych gości: przedstawicieli posła do Europarlamentu Andrzeja Grzyba i posłanki na Sejm RP Joanny Lichockiej, Wicestarostę Kaliskiego Zbigniewa Słodowego i Wiceprzewodniczącego Rady Powiatu Kaliskiego Benedykta Owczarka – reprezentujących władze Powiatu Kaliskiego, Wójta Gminy Szczytniki – Marka Albrechta i Bogdana Augustyniaka – Przewodniczącego Rady Gminy Szczytniki oraz radnych Gminy Szczytniki: Wiesława Wróbla – Zastępcę Przewodniczącego Rady Gminy oraz Danutę Świątek, Dariusza Spychałę i Kazimierza Lewandowskiego; ks. kan. Piotra Bałoniaka – proboszcza Parafii w Rajsku, delegację Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Marchwaczu z Dyrektor Szkoły Honoratą Szymańską, nauczycielami dziećmi i młodzieżą szkoły wraz ze swoim pocztem sztandarowym, Komendanta Gminnego Ochotniczych Straży Pożarnych w Szczytnikach Jerzego Majasa, delegacje Ochotniczych Straży Pożarnych w Iwanowicach, Krowicy Zawodniej i w Szczytnikach wraz z pocztami sztandarowymi, Orkiestrę Dętą przy OSP w Iwanowicach pod dyrekcją kapelmistrza Marka Kubery, wspomnianych już wyżej biegaczy i przyjaciół Kaliskiego Towarzystwa Sportowego ”Supermaraton” i rowerzystów z Kaliskiego Towarzystwa Turystyki Kolarskiej ”Cyklista”, Irenę Ludwiczak – Prezesa Zarządu Gminnej Spółdzielni ”Samopomoc Chłopska” w Szczytnikach, przedstawiciela właściciela Gospodarstwa Rolnego w Marchwaczu Wiesława Wawrzyniaka, Radę Nadzorczą i Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej w Marchwaczu, sołtysów okolicznych miejscowości: Stanisławę Kasprzak z Krowicy Zawodniej, Dorotę Herman z Kolonii Marchwacz, Krzysztofa Wójtowicza z Murowańca i Janinę Kwaśniewską z Marchwacza oraz przybyłe rodziny pomordowanych i mieszkańców Marchwacza. Po przywitaniu miała miejsce modlitwa za pomordowanych, którą poprowadził proboszcz miejscowej parafii w Rajsku, po której uczestnicy uroczystości złożyli wieńce i zapalili znicze przy pomniku upamiętniającym tragiczne wydarzenia.
Po zakończeniu tej części uroczystości delegacje z pocztami sztandarowymi w asyście Orkiestry Dętej przy OSP w Iwanowicach przemaszerowały przez miejscowość i udały się do budynku Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Marchwaczu. Drugą część obchodów rozpoczęła msza św. w intencji pomordowanych. Celebrujący mszę św. ks. kan. Piotr Bałoniak w swojej homilii nawiązał do czytanej w tym dniu Ewangelii przywołując słowa Jezusa skierowane do uczniów: ”…posyłam was jak owce między wilki”. Wszyscy chrześcijanie w obecnym świecie pełnym zła, agresji i nienawiści powinni promować dobro, łagodność i miłość drugiego człowieka. Ksiądz kanonik zachęcał, abyśmy, pamiętając o tragicznych wydarzeniach, nigdy już do nich ponownie nie doprowadzili, dbając o pokój i zrozumienie przede wszystkim we własnych rodzinach, a potem przenosili te wartości do miejsc pracy, szkół i wspólnot. Przed komunią św. miało miejsce uroczyste przekazanie znaku pokoju. Błogosławieństwo i odśpiewanie ”Boże coś Polskę…” zakończyło mszę św.
Następnie okolicznościowe przemówienie wygłosił Wójt Gminy Szczytniki p. Marek Albrecht, po którym dzieci i młodzież zaprezentowały okolicznościową akademię przygotowaną pod kierunkiem nauczycieli tutejszej szkoły: panią Agnieszkę Pogorzelec i Wiolettę Jeziorską. Oficjalną część uroczystości zwieńczyła krótkim koncertem Orkiestra Dęta z Iwanowic prowadzona przez kapelmistrza Marka Kuberę. Nie zabrakło jak zwykle wiązanki melodii patriotycznych i wojskowych, ale były też interesujące aranżacje innych utworów muzycznych. Na zakończenie uroczystości jej uczestnicy spotkali się na wspólnym poczęstunku.
Tekst i zdjęcia: Robert Lis
