Obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego
Duszpasterze męczennicy są zaczynem cywilizacji miłości, do której nas wszystkich wzywa Chrystus - mówił abp Tadeusz Wojda, który przewodniczył Mszy św. w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu w ramach ogólnopolskich obchodów Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Po Eucharystii biskupi udali się do Kaplicy Męczeństwa i Wdzięczności Księży Dachauowczyków znajdującej się w podziemiach bazyliki.
Witając arcybiskupa, biskupów, kapłanów i wiernych biskup kaliski prosił, by modlić się o pokój. - Wspominając wydarzenia sprzed 80 lat chcemy dzisiaj prosić o pokój. Chcemy wspominać dramat II wojny światowej i męczeństwo naszych księży. Chcemy Panu Bogu dziękować za ich świadectwo wierności i chcemy pokornie prosić przez wstawiennictwo św. Józefa o pokój na świecie, ale także chcemy prosić, by my kapłani byli wierni nawet wtedy, gdy to będzie to trudne i wymagające od nas – stwierdził bp Damian Bryl.
W homilii celebrans podkreślał, że dzisiejsza celebracja ma swoje korzenie w pamiętnej dacie 22 kwietnia 1945 r., kiedy to kapłani w obozie w Dachau uroczystym „Aktem oddania się w opiekę św. Józefowi” zawierzyli mu wówczas swój los. - W Akcie zawierzenia zobowiązali się, że jeśli powrócą do Polski, będą szerzyć jego kult, odbędą pielgrzymkę i złożą hołd przed cudownym jego obrazem w tutejszej kolegiacie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – powiedział przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.
Wskazywał, że wpatrując się w obraz św. Józefa Kaliskiego uczymy się od niego naśladowania, które jest ważną cechą w drodze do świętości. - Przyglądając się chwilę postaciom dostrzegamy pewną zbieżność: młody Jezus zwraca swoją głowę w tym samym kierunku co Bóg Ojciec i św. Józef. Być może artysta chciał podkreślić, że dorastający Jezus w tym, co boskie naśladuje Ojca, a w tym co ludzkie św. Józefa? Tak przecież wychowuje się każdy człowiek – podpatruje dobre wzorce i je przejmuje – stwierdził kaznodzieja.
Zaznaczył, że naśladowanie to słowo – klucz do refleksji o polskich księżach męczennikach. - „Naśladować” to nadeptywać czyjeś ślady, iść po nich, ale nie żeby kopiować, czy imitować kogoś; lecz iść osobiście: „Ja idę po twoich śladach, ale idę własnym życiem. Naśladując ciebie, niosę swój bagaż”. Czyż tak rozumiane naśladowanie nie jest piękną definicją świętości? Mówi o niej Chrystus: „Kto chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzyż swój i niech mnie naśladuje!” (Łk 9, 23) – mówił metropolita gdański.
Przypomniał, że ocaleni z obozu w Dachau chcieli, aby upamiętniać również tych kapłanów, którzy nie wrócili z obozów zagłady lub stracili życie w czasie II wojny światowej. - Na mocy decyzji Konferencji Episkopatu Polski czynimy zadość ich pragnieniu już od 20 lat. Dzisiejszą Mszą św. upamiętniamy ich wielką ofiarę życia i krwi, którą złożyli za wiarę, za Kościół i za Ojczyznę. A było ich naprawdę wielu – akcentował hierarcha.
Wskazał, że na 16.353 kapłanów pracujących w Polsce w 1939 r., aż 2779 straciło życie w czasie II wojny światowej. - Najczęściej byli wywożeni do obozów koncentracyjnych do Oranienburga, Sachsenhausen, Buchenwaldu, Mauthausen-Gusen, Flossenbürga, Grenzdorfu, a także do Stutthofu, Auschwitz, Neuengamme, Groß-Rosen, Bergen-Belsen oraz na Majdanek i do wspomnianego już Dachau. Właśnie w tym obozie zginęło ich najwięcej, bo aż 868. Inni natomiast ginęli w izbach tortur i przesłuchań, w lasach albo przy pracy w miejscu swojej codziennej posługi – powiedział celebrans.
Zaznaczył, że niektórzy z zamęczonych kapłanów zostali wyniesieni na ołtarze i dzisiaj czcimy ich jako świętych i błogosławionych. Dodał, że obok tych wspominanych w liturgii, nazwiska wielu innych zostały upamiętnione na okolicznościowych tablicach, epitafiach, monumentach.
Zauważył też, że kapłanom zamordowanym podczas tamtej okrutnej wojny poświęcone są liczne kaplice wotywne, wśród których jest kaplica w Bazylice Mariackiej w Gdańsku. - Stając przed nią uderza napis: „2779 kapłanom, którzy życie swoje oddali Chrystusowi i Polsce w latach 1939-1945”. Po prawej stronie, na tablicach wypisane są diecezje z liczbą straconych kapłanów. Po drugiej stronie znajduje się ciernisty krzew, jakby przypominający ich cierpienie. W samym centrum kaplicy jest Chrystus frasobliwy, ze spuszczoną głową, w koronie cierniowej, jakby zamyślony nad cierpieniem i śmiercią każdego z tych. Nigdy ich nie opuścił, lecz dodawał otuchy słowami: „Ja Jestem zmartwychwstanie i życie. Każdy, kto wierzy we Mnie, choćby i umarł żyć będzie”. Dlatego ufamy, że również ich wszystkich przyjął już do swojej chwały, bo przecież za wiarę w Niego oddali życie - mówił przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.
Zaznaczył, że nienawiść niemiecka w stosunku do polskiego duchowieństwa miała swoje wielorakie podłoże, że nienawidzono ich za to, że byli duchowymi przywódcami lokalnych społeczności, kultywowali ducha narodowo-patriotycznego, za ich zaangażowanie w działania powstańcze w Wielkopolsce w 1918 i 1919 r., w akcje plebiscytowe na Śląsku oraz za obronę polskości na Pomorzu i w Prusach Wschodnich.
- Istotną rolę odgrywał też stosunek ideologii nazistowskiej do religii, do Kościoła, do duchownych. Przedstawiciele Trzeciej Rzeszy niejednokrotnie podkreślali, że „wszelka religijność jest sprzeczna ze zdrowym rozsądkiem i nie da się jej pogodzić z programem NSDAP”. Zawsze tam, gdzie ideologia bierze górę nad zdrowym rozsądkiem, nad prawem naturalnym i Prawem Bożym, człowiek przestaje się liczyć, ludzkie życie zaczyna krwawić, rośnie ogrom cierpienia, szerzy się nienawiść, przemoc, zemsta i w końcu śmierć – akcentował kaznodzieja.
Wskazywał, że los polskich kapłanów przetrzymywanych w niemieckich obozach i więzieniach to wielka historia cierpienia na granicy życia i śmierci w warunkach uwłaczających ludzkiej godności. - Odbierano im tę godność, upokarzano i wyśmiewano, pozbawiano ich symboli religijnych: brewiarza, modlitewników, różańca, medalików, możliwości sprawowania Mszy św. i sakramentów, ale oni się nie poddawali, bo umacniała ich wiara. W niej odnajdywali sens i wartość cierpienia. Naśladowali Chrystusa, który podczas swojej męki nie przestawał się modlić do Ojca. Cierpieli, modlili się, i nie przestawali służyć innym - przekonywał celebrans.
Przytoczył też kilka wzruszających świadectw księży o sprawowanych po kryjomu Mszach św., spowiedziach współwięźniów, a nawet udzielanych chrztach czy dzieleniu się z współwięźniami jedzeniem.
Zachęcał wiernych, aby przyzywali orędownictwa kapłanów przebywających już w chwale nieba. - Niech modlą się za nami „abyśmy stawali się podobni do Chrystusa, naszego niebieskiego wzoru” i sami mogli być odważnymi świadkami wiary i miłości – mówił abp Wojda.
Po komunii św. przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusz Wojda odczytał akt zawierzenia św. Józefowi ułożony 80 lat temu przez księży w Dachau.
Wraz z abp. Tadeuszem Wojdą Mszę św. koncelebrowało 8 biskupów i przedstawiciele duchowieństwa z całej Polski.
Po Eucharystii biskupi udali się do Kaplicy Męczeństwa i Wdzięczności Księży Dachauowczyków znajdującej się w podziemiach bazyliki.
Przed Mszą św. otwarta została wystawa poświęcona martyrologii duchowieństwa polskiego w czasie II wojny światowej. Konferencję z prezentacją multimedialną o kapłanach - męczennikach II wojny światowej wygłosi ks. prał. Sławomir Kęszka, delegat biskupa kaliskiego ds. podtrzymywania pamięci o męczeństwie duchowieństwa polskiego w latach II wojny światowej.
Ustanowiony przez Episkopat Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego jest kontynuacją corocznego dziękczynienia księży – więźniów Dachau, którzy co roku 29 kwietnia przybywali do sanktuarium w Kaliszu, by dziękować za cudowne ocalenie za wstawiennictwem św. Józefa. Ostatni kapłan – ks. Leon Stępniak zmarł w 2013 r.
Tekst za: KAI
Zdjęcia i audio: ks. Mateusz Puchała/Radio Rodzina Kalisz
